İDRAK MƏKTƏBİ

Fatma khanim Bynyatova

Intellect school  Azerbaijan

fatmaxanum@rambler.ru

  Gulbala Salamov

Hacettepe University, Turkey

 g.salamov@gmail.com

Abstract  Rapid development of technology requires high intellectual and social skills from the growing generation. But it is impossible to acquire these skills mastered at school. One of the reasons is that the system requires only acquiring knowledge. Acquisition is the elementary level of cognitive activity, and even though ICT is used in this structure, high-level cognitive skills are not formed in students’ minds. ICT is based on the artificial cognition, and the content of the knowledge is constructed illogically i.e. from its parts to the whole content.Artificial intelligence was created by Lutfi-Zadeh. Piaget worked on the human beings’ ability of constructing cognitive skills in the cognitive theory. In order to form high level cognitive abilities in students’ minds, the model of artificial cognition and the model of natural cognition should be modeled and the knowledge should be placed logically in IFMK i.e. inthe model integrity and fuzzy model.

Biliklərin tamlıq məntiqi və qeyri səlis modellinin  modelləşdirmə texnologiyası

Abstrakt.Texnologiyanın surətlə inkişafı ənənəvi təhsil yanaşmalarında böyüyən nəslin əldə etdiyi bacarıqları bu inkişafı təmin etmir. Tələb olunan bacarıqlar isə: təhlil etmə, yaratma, biliyi bir səviyyədən o biri səviyyəyə çevirmə, biliklər üzrə əməllərin aparılması, komandada işləmək, məsuliyyətli olmaq bir sözlə yüksək intellektual və sosial bacarıqlardı. Lakin bu bacarıqlara böyüyən nəsil ənənəvi  təlim prosesində,  və təmasda olduğu biliklərin məzmun quruluşunda  yiyələnə bilmir. Bunun ən başlıca səbəbindən  biri biliklərin mənimsəmə məqsədi daşıyan quruluşudur.  Mənimsəmə idrak fəaliyyətinin ibtidai səviyyəsidir, və ona görə də bu quruluşda İKT bütün resurslarından istifadə edilsə də şagirdlərdə  yüksək idrakı bacarıqlar formalaşa  bilmir. Bu ondan irəli gəlir ki İKT süni idrak üzərində qurulub, biliklərin məzmunu isə əsrlər boyu ənənəyə uyğun  məntiqsiz halda  illərlə hissədən tama çıxmaqla qurulubdur.

Süni idrak nəzəriyyəsini Lütfi-Zadə yaratmışdır (1). Piaje isə   idrak nəzəriyyəsində- insanın təbii düşünmə yolunu və bu yolda idraki bacarıqlarının qurulması yollarını göstərmişdir (2) , amma fərqli dillərdə. Piaje psixoloji , Lütfi Sadə isə riyazi dildə.

Əgər biz insanın düşünmə yolunu Piajenin tamlıq məntiqi ilə modelləşdirib , onda izomorf olaraq bilikləri modelləşdirsək , onda alınan modeldə  təbii idrakın-düşünmə yolu  süni idrakın  düşünmə yolu ilə qurulan biliklərlə üst-üstə düşə bilər. Bu tamlıq və qeyri səlis modeldə olan biliklərlə təlim zamanı çalışan hər bir fərd öz düşüncə yoluna uyğun  qurulan biliklərlə təmasda olanda o həm düşüncə yolunu qurur həmdə ona adekvat olaraq bilik strukturlarını yaradır.

https://www.researchgate.net/publication/329561725_Technology_of_modeling_of_integrity_and_fuzzy_model_of_knowledge_-_IFMK

Eğitimde Bütünlük ve Bulanık Mantığın Uygulanması

¹ Fatma khanim Bunyatova

«İntellect school-İdrak mektebi” Baku

    ² Sudaba Hasanova

Ortaokul No 23, Baku, Azerbaijan

Abstract:Azerbaycanda egitim mufradatinin  amaci kazanilan bilgilerin uygulanmasidir ve bu amaca tam olarak bulasilmamaktadir. Teknolojinin hizli gelisimi sirasinda, bireyler

sadece bilgiyi hatirlamak için deyil, ayni zamanda onu yaratmak, deyistirmek ve analiz etmek icin daha yüksek bilissel becerilere ehtiyac duyar.Bu  kosullari yerine getirmek için ilk Read the rest of this entry »

Nazim Gardashov
Deputy Director

High school 149 Xazar distrasct Baku

Abstract: At the beginning of the 21st century, educational system in Azerbaijan was reconstructed and
modernized. The usage of innovative teaching technologies, ICT and pedagogical technologies, the application
of active, project, problem and constructive teaching are considered one of the essential issues. New pedagogical
studies should be carried out in order to solve these problems and to find out their being effective. In the
traditional way of teaching which was applied for centuries, the teacher was required to transfer knowledge and
the students were required to remember and apply their knowledge properly.The traditional way of teaching was
based on pragmatism — one of trends of the education philosophy ie. the teacher was in the center of the
teaching process, the pupils were acquiring knowledge passively, teacher-student relations were like subjectobject.
Therefore, it is right to abandon traditional way of teaching completely because it is a teaching theory and in this
teaching process which is based on theory mental skills of cognition such Read the rest of this entry »

Kamala Tomayeva

school 126, Baku, Azerbaijan

tomayevak@gmail.com

Abstract: According to the curriculum programs, basic knowledge of the subject is planned to be taught within
a short period of time. There is weak connection between the topics in the textbooks written on the basis of the
program. Knowledge and skills are not learned systematically, knowledge is transferred in a prepared form make
students to learn them by heart.
A number of changes should be carried out in order to remove this problem and to teach students to be able to
learn by thinking. These include:
 The hours for chemistry classes should be increased at incomplete secondary schools. And it will be the
strengthening of forthcoming knowledge.
 Textbooks should be written in a simple, meaningful way and knowledge should be associated with each
other systematically.
 Practices carried out by the students can yield effective results. While using the Internet resources, the
students have an opportunity to think and to work creatively.
 Constructive learning environment should be created in order to rouse interest for the Read the rest of this entry »

Фатма ханум Бунятова

Этот урок  проведен мною  по предложению  директора  школы №23 г. Баку  Юлии Керимовой. По словам директора, она  теоретически знакома с идеями  конструктивизма, а практически нет.  Было предложено провести несколько открытых уроков в старших классах  и показать, как? каким образом,  при каких условиях и обстоятельствах ?  происходит  рождение в  мышлении   учащихся  новых знаний в конструктивной среде обучения.

Первый урок был проведен в 7 классе по русскому языку.

Тема урока была  «Союз» .Эта тема изучалась учащимися на протяжении многих лет без логической связки , отрывисто друг от друга.

Цель урока была показать,  как учащиеся конструктивно  в интерактивной форме обсуждения,  имеющиеся свои знания преобразовывают в качественно новые и строят свои знания. Read the rest of this entry »

 Kamala Tomayeva

Bakı şəhəri 126  № -li məktəbin kimya müəllimi

Bu məqalə 18-21.05.17  Turkiyede Kuşadasında keçirilən beynəlxalaq konfransda təqdim edilmişdir http://2017.icres.net/

Natamam orta məktəbdə  kimya biliklərinə çox az vaxt  ayrılıb. Lakin  kurikulum proqramlarında  fənnin  baza bilikləri  qısa müddət ərzində şagirdlərə çatdırılması nəzərdə tutulub   Proqram əsasında  yazılan dərsliklərdə mövzuların bir -biri ilə əlaqəsi  isə zəifdi.

Dərslikdə  verilən biliklərin sistemli şəkildə öyrənilməməsi, biliklərin hazır şəkildə ötürülməsi   şagirdləri həmin bilikləri  əzbərləməyə məcbur edir.

Bu problemin  aradan qaldırması üçün bir sıra   dəyişiklik  edilməlidir ki şagirdlər  düşünərək   öyrənməyi  bacarsınlar. Bunlar:

• Natamam orta məktəbdə kimya  biliklərinə verilən saatların artırılmasdır. Bu gələcək biliklərin  bunövrəsinin  möhkəmləndirilməsi  deməkdir.
• Dərsliklər sadə , anlamlı  dillə yazılmalı və  biliklər tamlıq sistemində  bir-biri ilə əlaqəli  olmlıdır . Mövzu uzrə tapşırıqlar bilik yönumlu ilə yanaşı, düşündürücü, əməlli olmalıdır . Şagirdlər  verilən dərs materialı özununkuləşdirib  dərinləşdirər,yəni , artıq əzbərləməz.   Alınan bilikləri hansı biliklərlə uzlaşdırmaq,  əvəz etmək  və  yaradılan biliklərin praktiki  tətbiqi haqqında duşunər.
• Təcrübələrin şagirdlər tərəfindən  aparılması  effektli nəticələri  verə bilər. İnternet  resusurslarından  istifadə zamanı  şagirdlərin  duşunməsinə,yaradıcı  çalışmasına  şərait yaratmaq lazımdır.
• Təlimə maraq yaratmaq üçün konstruktiv öyrənmə mühiti yaradılmalı, interaktiv müzakirələr təşkil edilməlidir.

Read the rest of this entry »

İdrak məktəbi

SÖZLƏR YALAN DEYİRlƏR… SÖZLƏRYALAN DEYİRlƏR,

AMMA ONLAR RAMİZ MÜƏLLİMLƏ SƏMİMİDİRLƏR, ÇÜNKİ O ÖZÜ SƏMİMİDİR.

Bu sözlər Azərbaycan təhsilinə yenilik abı- havası gətirmiş olan, yenilikçilərə dəstək olmaqla yanaşı onlara həmişə köməklik göstərən Azərbaycan Müəllimlərinin Yaradıcı İttifaqının sədri Ramiz Məmmədzadəyə onun 80 illik yubileyi ərəfəsində ünvanlanmışdı.
Ramiz müəllim «İdrak məktəbi» EPM təsisçilərindən biri olmuş və təşəkkül tapmağa dəstək verənlərin ən parlaq simalarından biri olmuşdu.

Allah rəhmət eləsin.

Dünyanın varlığını belə insanlar yaradırlar.

С. Абдуллаева,

учитель физики средней

школы №114 имени А.Сафарова,

г.Баку,  Азербайджан

В статье автор делится опытом работы по применению элементов конструктивного образования, внедряя различные формы самостоятельной и групповой работы, сочетая их с коллективной и индивидуальной работой с последующей реализацией полученных на уроке знаний.

Ключевые слова: активное обучение, обучение физики, образовательные стандарты.

Sudaba Abdullayev,

teacher of physics of high school №114 named A.Safarova, Baku, Azerbaijan

 ABSTRACT ACTIVE LESSON IN PHYSICS ON «STATE OF

MATTER»

The author shares his experience working on the application of the аctive elements of education, introducing various forms of independent and group work, combining them with the collective and individual work with the subsequent realization of the knowledge obtained in the class.

Key words: constructive learning, physics, educational standards.

В Азербайджане новые учебные программы – «Курикулюм» внедряются  посредством использования технологий активного обучения.  В процессе использования элементов технологии  активного обучения ученики не являются пассивными участниками учебного процесса, они в малых группах проводят опыты,
Read the rest of this entry »

Fatma xanım Bunyatova

Yaşadığımız XXI əsrdə informasiya və kommunikasiya texnogiyaları  cəmiyyəti dəyişdirir  və  onu  sürətlə inkişaf etdirir. Bu inkişaf  məktəblərdən  də  yan keçməyərək ona texniki cəhətdən çox  irəliləmə  gətirmişdi . Dərs proseində  IKT səmərəli istifadə edilməsi təlim prosesində öyrənilənin  40-50% yadda qalması  ilə ən yaxşı halda nəticələnə bilir.  Lakin  yaşadığımız əsr cəmiyyət qarşısında qoyduğu  tələblər çəmiyyətin  üzvünün çoxlu bilik daşıyıcısı kimi yox kreativ düşüncəli, yaradıcı qabiliyətli bir fərd kimi görmək istəyir. Bununla yanaşı  böyüyən  nəsl  inormasiyanı  biliyə çevirməsini  , özü öyrənmə yollarını  bilib bacarmaqla yanaşı , social bacarıqlara  da yiyələnmiş  olmalıdır.

Lakin bugün bu tələblərin demək olar ki coxsunu yerinə yetirməyə məktəblərin imkanı çatmır v ə bununda bir sıra səbəbləri vardı:

• İKT insan təfəkkürünün məhsuludur və o süni idrak əsasında yaradılıbdır. Süni idraki Lütfi- Zade J,Piajenin təbii idrakının əsasında yaradıbdır. Bu yüksək texnologiyaları    yaddaşa istiqamətlənmiş pedaqoji texnologiyalarla birlikdə əski  quruluşda  olan bilikləri  tətbiq edildiyi üçün gözlənilən effect alınmır
• Fənn bilikləri diskret halında öyrənildiyi üçün şagirdlər illərlə  biliyin tam bir sxeminə çıxırlar. Bu halda  şagirdlər    öyrəndikləri bilikləri əvvəlki və sonrakı biliklərlə  əlaqələndirməyə  bacarmırlar. Nəticədə   onlar  biliklərin tamlıq sxemində  öyrəndiklərinin yerini tapmağa çətinlik çəkirlər.  Bunun da nəticəsi  biliklər diskret bir halda,  əlaqəsiz  yaddaşa yüklənməsi olur.
• Təlim zamanı verilən tapşırıqların çöxsu bilik yönümlü olduğu üçün şagirdlərdə ancaq bilik və onun tətbiqi bacarıqlarını formalaşdırır. Bu isə təfəkkürün ibtidai səviyyəsi pilləsidir
• Təlim prosesində interaktivliyin çəkisi az olduğundan şagirdlərin bilikyaratma  və social bacarıqlarının  inkişafı zəif geidr.
• Bilik yönümlü təlim prosesinin qiymətləndirilməsi bilik və onun tətbiqi meyyarlarla aparılır.                               Bütün bu çatışmamazlığı  aradan götürmək üçün  təlim prosisində  konstruktiv bir mühit yaradılmalıdır.

Read the rest of this entry »

Qara Yanvar — 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə, saat 23.30-da Bakı şəhərinə keçmiş Sovet İttifaqının qoşun hissələri fövqəladə vəziyyət elan edilmədən yeridilmiş, dinc əhaliyə divan tutulmuş, yüzlərlə insan qətlə yetirilmiş, yaralanmış, itkin düşmüşdür. Sovet ordusunun, xüsusi təyinatlı dəstələrin və daxili qoşunların iri kontingentinin Bakını zəbt etməsi xüsusi qəddarlıq və misli görünməmiş vəhşiliklərlə müşayiət edilmişdir.

Fövqəladə vəziyyətin tətbiqi əhaliyə elan olunanadək hərbi qulluqçular 82 nəfəri amansızcasına qətlə yetirmiş, 20 nəfəri ölümcül yaralamışlar. Fövqəladə vəziyyət elan edildikdən sonra isə yanvarın 20-də və sonrakı günlərdə Bakı şəhərində 21 nəfər öldürülmüşdür. Fövqəladə vəziyyətin elan olunmadığı rayonlarda — yanvarın 25-də Neftçalada və yanvarin 26-da Lənkəranda daha 8 nəfər qətlə yetirilmişdir. Read the rest of this entry »