İDRAK MƏKTƏBİ

Fatma xanım Bunyatova

Təhsil sistemində aparılan islahatların məqsədi  təhsil alanların  bir şəxsiyyət kimi böyüdərək, onların sabah kı günün tələblərinə uyğun  akademik,  intellektual , sosial  bilik və bacarıqlara yiyələnməsi və onları daim  inkişaf  etdirməsidir.

Fatma xanım Bunyatova

Bakının  T. Həsənov adına 23 nömrəli eksperimental məktəbində “Öyrətmədən öyrənməyə keçid” layihəsinin ikinci ilində məqsəd müəllimlərin  “Biliklərin tamlıq və qeyri səlis modelləşdirmə  — BTQSM texnologiyası ilə yaradılan  «Tamlıq və qeyri səlis Azərbaycan dili” proqramları ilə sərbəst olaraq konstruktiv dərsin dizaynını etmək, yaradıcı tapşırıqları hazırlamaq, onları qiymətləndirmək, şagirdlərin komandada təlim fəaliyyətlərinin çox strukturlu qurmaq ilə yanaşı şagirdlərin idraklarının inkişaf yolunu izləmək idi. Alternativ proqramda  diqqət şagirdlərin yazılı və şifahi nizamlı nitqlərinin inkişafına yönəldilmişdi. Bu inkişaf  şagirdlərin anlamlı təlim fəaliyyətində, bilmədikləri, başa düşmşdikləri hər bir  sözün mənasını, anlamını ortalığa çıxartmaq və onu suallaşdırıb aydın etmək istiqamətində gedir. Sual vermə və  sualları cavablandırmaq  bacarığı  vacib dil qabiliyyətlərindən  Read the rest of this entry »Baxış: 363

Təlimatlı təlim

Fatma xanım Bunyatova

«Öyrətmədən öyrənmə keçid» layihəsinin tədris prosesində tətbiq olunmasının ikinci ilinin  ortalarında iki müəllim layihəyə qoşulmaq istədiklərini bildirdilər. Layihə iştirakçılarının çox irəlidə olduqlarını nəzərə alaraq bu müəllimlərlə dərs zamanı intensiv olaraq təlimatlı təlim keçirildi.

Nədir təlimatlı təlim?

Təlimatlı təlimdə dərs zamanı müəllim ona göstərilən və öyrədilən formada dərs keçir. Bu forma xüsusi olaraq intensiv təlimə hazırlanmış “4 fəaliyyətli konstruktiv təlimdir”.  “4 fəaliyyətli konstruktiv təlimdə” hər bir fəaliyyətin məzmunu, müəllim və şagirdlərin bu fəaliyyətdə görəcək işlərin açıqlaması ilə yanaşı müəllimin və şagirdlərin gördükləri işin nəticəsi  nədən ibarət olduğu da göstərilibdir.  Dərsdə alınan nəticə yerində müzakirə edilərək korrektə edilir.

Təlimatlı dərsdə müəllim öncə komandalarda şagirdlərin təlim fəaliyyətini qurmağa öyrənir, və sinfin idarə edilməsi yollarını əyani şəkildə izləyir. Təlimatlı təlimdə, abstrakt yox real idarə etmə hərəkətlərin mənası açıqlandığı, bu hərəkətlərin işləkliyini real göründüyü üçün təlimin müəllimlər üçün keyfiyyət dərəcəsi yüksək olur.

2 sinifdə Mustafayeva Ş. Apardığı təlimatlı dərsdən fraqmentlər.

Mövzu “Odunçunun səhvi”

1-ci fəaliyyət mövzunun mənasının, məğzinin açılması idı. Bunun üçün müəllim Read the rest of this entry »Baxış: 431

 Bakı şəhəri 23 №-li tam orta məktəbinin ibtidai sinif müəllimi

Taliyə Nəbiyevanın “Öyrətmədən öyrənməyə keçid»

layihəsi çərçivəsində  2-ci sinifdə nümayiş dərsi.

               Mövzu  “Şir və siçan”

Dərsin məqsədi:

-şagirdlərin şifahi və yazılı nitqlərini inkişaf etdirmək;

-şagirdlərin təxəyyüllərində  təmsil  surətlərinin yaradılması;

— komandada bir- birilərinə köməklik etmək bacarığını inkişaf etdirmək;

Dərsi öyrəniləcək   mövzunu  adını elan edəndən sonra şagirdlərin təxəyyüllərində “təmsil” obrazının yaranması üçün onların şeir, nağıl və hekayə haqqında biliklərini üzə çıxartmaq üçün sinfə sual verirəm. Read the rest of this entry »Baxış: 593

Fatma khanim Bynyatova

Intellect school  Azerbaijan

fatmaxanum@rambler.ru

  Gulbala Salamov

Hacettepe University, Turkey

 g.salamov@gmail.com

Abstract  Rapid development of technology requires high intellectual and social skills from the growing generation. But it is impossible to acquire these skills mastered at school. One of the reasons is that the system requires only acquiring knowledge. Acquisition is the elementary level of cognitive activity, and even though ICT is used in this structure, high-level cognitive skills are not formed in students’ minds. ICT is based on the artificial cognition, and the content of the knowledge is constructed illogically i.e. from its parts to the whole content.Artificial intelligence was created by Lutfi-Zadeh. Piaget worked on the human beings’ ability of constructing cognitive skills in the cognitive theory. In order to form high level cognitive abilities in students’ minds, the model of artificial cognition and the model of natural cognition should be modeled and the knowledge should be placed logically in IFMK i.e. inthe model integrity and fuzzy model.

Biliklərin tamlıq məntiqi və qeyri səlis modellinin  modelləşdirmə texnologiyası

Abstrakt.Texnologiyanın surətlə inkişafı ənənəvi təhsil yanaşmalarında böyüyən nəslin əldə etdiyi bacarıqları bu inkişafı təmin etmir. Tələb olunan bacarıqlar isə: təhlil etmə, yaratma, biliyi bir səviyyədən o biri səviyyəyə çevirmə, biliklər üzrə əməllərin aparılması, komandada işləmək, məsuliyyətli olmaq bir sözlə yüksək intellektual və sosial bacarıqlardı. Lakin bu bacarıqlara böyüyən nəsil ənənəvi  təlim prosesində,  və təmasda olduğu biliklərin məzmun quruluşunda  yiyələnə bilmir. Bunun ən başlıca səbəbindən  biri biliklərin mənimsəmə məqsədi daşıyan quruluşudur.  Mənimsəmə idrak fəaliyyətinin ibtidai səviyyəsidir, və ona görə də bu quruluşda İKT bütün resurslarından istifadə edilsə də şagirdlərdə  yüksək idrakı bacarıqlar formalaşa  bilmir. Bu ondan irəli gəlir ki İKT süni idrak üzərində qurulub, biliklərin məzmunu isə əsrlər boyu ənənəyə uyğun  məntiqsiz halda  illərlə hissədən tama çıxmaqla qurulubdur.

Süni idrak nəzəriyyəsini Lütfi-Zadə yaratmışdır (1). Piaje isə   idrak nəzəriyyəsində- insanın təbii düşünmə yolunu və bu yolda idraki bacarıqlarının qurulması yollarını göstərmişdir (2) , amma fərqli dillərdə. Piaje psixoloji , Lütfi Sadə isə riyazi dildə.

Əgər biz insanın düşünmə yolunu Piajenin tamlıq məntiqi ilə modelləşdirib , onda izomorf olaraq bilikləri modelləşdirsək , onda alınan modeldə  təbii idrakın-düşünmə yolu  süni idrakın  düşünmə yolu ilə qurulan biliklərlə üst-üstə düşə bilər. Bu tamlıq və qeyri səlis modeldə olan biliklərlə təlim zamanı çalışan hər bir fərd öz düşüncə yoluna uyğun  qurulan biliklərlə təmasda olanda o həm düşüncə yolunu qurur həmdə ona adekvat olaraq bilik strukturlarını yaradır.

https://www.researchgate.net/publication/329561725_Technology_of_modeling_of_integrity_and_fuzzy_model_of_knowledge_-_IFMK

Baxış: 346

Eğitimde Bütünlük ve Bulanık Mantığın Uygulanması

¹ Fatma khanim Bunyatova

«İntellect school-İdrak mektebi” Baku

    ² Sudaba Hasanova

Ortaokul No 23, Baku, Azerbaijan

Abstract:Azerbaycanda egitim mufradatinin  amaci kazanilan bilgilerin uygulanmasidir ve bu amaca tam olarak bulasilmamaktadir. Teknolojinin hizli gelisimi sirasinda, bireyler

sadece bilgiyi hatirlamak için deyil, ayni zamanda onu yaratmak, deyistirmek ve analiz etmek icin daha yüksek bilissel becerilere ehtiyac duyar.Bu  kosullari yerine getirmek için ilk Read the rest of this entry »Baxış: 795

Nazim Gardashov
Deputy Director

High school 149 Xazar distrasct Baku

Abstract: At the beginning of the 21st century, educational system in Azerbaijan was reconstructed and
modernized. The usage of innovative teaching technologies, ICT and pedagogical technologies, the application
of active, project, problem and constructive teaching are considered one of the essential issues. New pedagogical
studies should be carried out in order to solve these problems and to find out their being effective. In the
traditional way of teaching which was applied for centuries, the teacher was required to transfer knowledge and
the students were required to remember and apply their knowledge properly.The traditional way of teaching was
based on pragmatism — one of trends of the education philosophy ie. the teacher was in the center of the
teaching process, the pupils were acquiring knowledge passively, teacher-student relations were like subjectobject.
Therefore, it is right to abandon traditional way of teaching completely because it is a teaching theory and in this
teaching process which is based on theory mental skills of cognition such Read the rest of this entry »Baxış: 763

Kamala Tomayeva

school 126, Baku, Azerbaijan

tomayevak@gmail.com

Abstract: According to the curriculum programs, basic knowledge of the subject is planned to be taught within
a short period of time. There is weak connection between the topics in the textbooks written on the basis of the
program. Knowledge and skills are not learned systematically, knowledge is transferred in a prepared form make
students to learn them by heart.
A number of changes should be carried out in order to remove this problem and to teach students to be able to
learn by thinking. These include:
 The hours for chemistry classes should be increased at incomplete secondary schools. And it will be the
strengthening of forthcoming knowledge.
 Textbooks should be written in a simple, meaningful way and knowledge should be associated with each
other systematically.
 Practices carried out by the students can yield effective results. While using the Internet resources, the
students have an opportunity to think and to work creatively.
 Constructive learning environment should be created in order to rouse interest for the Read the rest of this entry »Baxış: 952

Фатма ханум Бунятова

Этот урок  проведен мною  по предложению  директора  школы №23 г. Баку  Юлии Керимовой. По словам директора, она  теоретически знакома с идеями  конструктивизма, а практически нет.  Было предложено провести несколько открытых уроков в старших классах  и показать, как? каким образом,  при каких условиях и обстоятельствах ?  происходит  рождение в  мышлении   учащихся  новых знаний в конструктивной среде обучения.

Первый урок был проведен в 7 классе по русскому языку.

Тема урока была  «Союз» .Эта тема изучалась учащимися на протяжении многих лет без логической связки , отрывисто друг от друга.

Цель урока была показать,  как учащиеся конструктивно  в интерактивной форме обсуждения,  имеющиеся свои знания преобразовывают в качественно новые и строят свои знания. Read the rest of this entry »Baxış: 927

 Kamala Tomayeva

Bakı şəhəri 126  № -li məktəbin kimya müəllimi

Bu məqalə 18-21.05.17  Turkiyede Kuşadasında keçirilən beynəlxalaq konfransda təqdim edilmişdir http://2017.icres.net/

Natamam orta məktəbdə  kimya biliklərinə çox az vaxt  ayrılıb. Lakin  kurikulum proqramlarında  fənnin  baza bilikləri  qısa müddət ərzində şagirdlərə çatdırılması nəzərdə tutulub   Proqram əsasında  yazılan dərsliklərdə mövzuların bir -biri ilə əlaqəsi  isə zəifdi.

Dərslikdə  verilən biliklərin sistemli şəkildə öyrənilməməsi, biliklərin hazır şəkildə ötürülməsi   şagirdləri həmin bilikləri  əzbərləməyə məcbur edir.

Bu problemin  aradan qaldırması üçün bir sıra   dəyişiklik  edilməlidir ki şagirdlər  düşünərək   öyrənməyi  bacarsınlar. Bunlar:

• Natamam orta məktəbdə kimya  biliklərinə verilən saatların artırılmasdır. Bu gələcək biliklərin  bunövrəsinin  möhkəmləndirilməsi  deməkdir.
• Dərsliklər sadə , anlamlı  dillə yazılmalı və  biliklər tamlıq sistemində  bir-biri ilə əlaqəli  olmlıdır . Mövzu uzrə tapşırıqlar bilik yönumlu ilə yanaşı, düşündürücü, əməlli olmalıdır . Şagirdlər  verilən dərs materialı özununkuləşdirib  dərinləşdirər,yəni , artıq əzbərləməz.   Alınan bilikləri hansı biliklərlə uzlaşdırmaq,  əvəz etmək  və  yaradılan biliklərin praktiki  tətbiqi haqqında duşunər.
• Təcrübələrin şagirdlər tərəfindən  aparılması  effektli nəticələri  verə bilər. İnternet  resusurslarından  istifadə zamanı  şagirdlərin  duşunməsinə,yaradıcı  çalışmasına  şərait yaratmaq lazımdır.
• Təlimə maraq yaratmaq üçün konstruktiv öyrənmə mühiti yaradılmalı, interaktiv müzakirələr təşkil edilməlidir.

Read the rest of this entry »Baxış: 938